De film ‘De Wilde Noordzee’
Van het wilde blauwe water rond de Schotse eilanden met de stroom mee naar de ondiepere delta van de lage landen. En weer omhoog langs de dramatische kustlijn van de Noorse fjorden.
Het is laat in lente…
Het is laat in de lente als nieuwe bloemen van kleine plant-achtige organismen, ook wel fytoplankton genaamd, zich beginnen te vormen in het koude, heldere water voor de Schotse eilanden, in de noordwestelijke hoek van de Noordzee. Vanuit de ruimte gezien, vormen ze enorme blauwgroene wervelingen. Aangedreven door de relatief warme stroming vanuit de Atlantische Oceaan, verzamelen ze zich met miljarden en drijven langzaam af naar het zuiden. Na de koude, hongerige wintermaanden veroorzaakt de komst van dit voedsel-bonanza een kettingreactie aan activiteiten.
Het fytoplankton is voedsel voor het zoöplankton dat net is geboren. Het zijn kleine drijvende dieren, die nu naar de oppervlakte stijgen om te grazen op dit langzaam voorbij drijvende feestmaal. Op hun beurt vormen zij weer de belangrijkste voedselbron voor een hele reeks van zeeleven. Van oesters en garnalen tot haring en zelfs een van de grootste vissen in de zee, de acht meter lange reuzenhaai. Ieder jaar verzamelen groepen zich langs de ruige kust van Schotland om te foerageren.
Voedsel voor zandspiering
Een ander groot effect dat deze kleine zeedieren hebben, is dat ze dienen als voedsel voor de zandspiering. Die komen nu met honderdduizenden uit de zeebodem tevoorschijn en vormen enorme glinsterende scholen. Deze kleine zilverachtige paling-achtige vissen vormen een onmisbare schakel in het gigantisch voedselweb, dat het grootste deel van het leven in de Noordzee bepaalt. Van vis zoals kabeljauw en schelvis, tot zeezoogdieren als gewone dolfijnen en grijze zeehonden. Maar ook voor talloze zeevogels, zoals de Jan-van Gent en de charismatische papegaaiduiker.
Felgekleurde vogels duiken naar zandspiering
Samen met vele andere klif-broedende vogels, bepalen papegaaiduikers de geboorte van hun jongen op de komst van dit voedselfestijn. We volgen de felgekleurde vogels terwijl ze naar zandspieringen duiken. Elk paar heeft maar één kuiken te voeden, maar dat betekent wel dat ze herhaaldelijk tot meer dan 20 meter diepte moeten duiken om zo’n 400 zandspieringen per dag te vangen.
Exotische bezoekers komen langs in de Delta
De stroming leidt ons verder naar het zuiden, waar de zee ondieper wordt en beïnvloed door de uitstroom van Europa’s grootste rivier, de Rijn. Dit uitgestrekte delta- en kustgebied, dat een groot deel van West-Nederland uitmaakt, is van bijzonder belang omdat het fungeert als één van de belangrijkste kraamkamers voor vis en schaaldieren in de Noordzee.
Eén van de meest exotische bezoekers in deze Delta is de zeekat, die elk jaar het Kanaal op zwemt naar de warme beschutte wateren van de Oosterschelde om te paren en eieren af te zetten. Als ook de zeepaardjes zich verdringen tussen felgekleurde anemonen, krijgen de wateren hier een Mediterraan karakter. Deze getijdenarm, die door de Rijn, Maas en Schelde wordt gevoed, is ook een toevluchtsoord voor zeezoogdieren zoals zeehonden en bruinvissen.
Een uniek portret
In dit unieke filmische portret volgen we de belangrijkste stroming en cyclus in de Noordzee. Met het plankton als de grote motor. In een trage tocht tegen de klok in rond de hele Noordzee. De film verkent de wonderlijke en ingenieuze relaties die één van de meest rijke mariene omgevingen ter wereld bevatten. Maar die tegelijk ook het meest intensief wordt geëxploiteerd. Doorkliefd door scheepvaartroutes en bezaaid met olieplatforms en windmolenparken, terwijl er ook intensief wordt gevist.
Deze menselijke invloeden vormen een achtergrond voor ons verhaal, de belangrijkste focus ligt op de diverse natuurlijke systemen en de dynamische strategieën die ze gebruiken om zich aan te passen aan deze druk, inclusief die van klimaatverandering.
De ijzige wereld langs de Noorse kust zit vol kleur
Ook de kleurrijke mannelijke koekoekslipvis en zijn harem leven hier. Hij bewaakt vol overgave zijn eieren, die zijn gelegd in een schotelvormig nest van algen dat hij heeft gemaakt voor één van zijn vele vrouwtjes. Dit mannetje is oud en als hij uiteindelijk sterft vindt er een buitengewone transformatie plaats. Het grootste vrouwtje uit de groep zal langzaam van geslacht veranderen en uiteindelijk het dominante mannetje worden! Het onderwaterleven in de Noordzee laat zich op geen enkele wijze vergelijken met het leven op het land.
De nieuwe relatie tussen de mens en de Noordzee
Na jaren van achteruitgang vertonen de visbestanden en andere mariene organismen in de Noordzee tekenen van herstel, met steun van multinationale inspanningen voor natuurbehoud. Dit wijst een weg vooruit naar een nieuwe, meer harmonieuze relatie tussen mens en zee.